සාපේක්ෂතාවාදය 6 | ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවීම

කලින් ලිපි වල කිව්වා මතකද සාපේක්ෂතාවාදයට අනුව පදාර්ථයට කවදාවත් ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවන්න බැහැ කියලා? අද අපි සූදානම් වෙන්නෙ ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවන්නයි. මොකක්?? එතකොට සාපේක්ෂතාවාදය බිඳවැටෙනවද??? කියවලම බලන්නකො..




මේක කියවන්න කලින් සාපේක්ෂතාවාදය ගැන කලින් ලිපි ටික කියවල එන්න කියල නම් මට තරයේම නිර්දේශ කරන්න සිද්ධවෙනවා. මොකද කතාව ගලාගෙන යන්නෙ ඒවත් එක්ක නිසා..

හරි අපි මාතෘකාවට බහිමු..

දැන් එතකොට ස්කන්ධයක් තියෙන කිසිම පදාර්ථයකට ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවන්න බැරිද? අපෝ පුළුවන්. හැබැයි ඒ එක් එක් සංසිද්ධියට ආවේණික කොන්දේසිත් තියෙනවා. ඒ කොන්දේසි නිසා මෙතනදි සාපේක්ෂතාවාදය බිඳවැටෙන්නෙ නැහැ. අපි කිහිපයක් වෙන වෙනම සලකල බලමු..

විශ්වය ප්‍රසාරණය වන බව ඔයා අහල ඇතිනෙ? ඉතින් හැම තත්පරයකින් ට්‍රිලියනයකින් එකකිනුත් ට්‍රිලියනයකින් එකක තරම් අතිශයින්ම කුඩා කාලයක් තුලදි මේ විශ්වයේ පරිමාව දෙගුණයක් වෙනවා.
ඒ කියන්නෙ විශ්වයේ ඈත කෙළවරේ තියෙන වස්තූන් තවත් ඈතට විසිවෙන්නෙ ආලෝකයේ වේගයට වඩා අති විශාල වේගයකින්. කොහොමද එහෙම වෙන්නෙ??

උත්තරේ මේ දර්ශනයෙ නමේම තියෙනවා. සාපේක්ෂ නිසා. ඔව් හැමදේම සාපේක්ෂයි. ඔන්න දැන් ග්‍රීක් වගේ ඇති. අපි වැඩේ සරලව පැහැදිලි කරගමු..

හිතන්නකො ඔයාට බෝට්ටුවක් තියෙනවා. ඔයාට ඒක 5 kmph උපරිම වේගයෙන් පදින්න පුළුවන්. ඔයා ගලන්නෙ නැති නිශ්චල ජල මතුපිටක් මත ජලයට සාපේක්ෂව 5kmph වේගයෙන් බෝට්ටුව පදිනවා. මම ගොඩබිම ඉඳල නිරීක්ෂණය කරනවා. ජලය නිශ්චල නිසා මට පේන්නෙත් ඔයා 5kmph වේගයෙන් යනවම තමයි. ඉතින් මම න්‍යායක් හදාගන්නවා ඔයාට 5kmph ට වඩා වැඩි වේගයෙන් යන්න බෑ කියලා.



ඔන්න දැන් ගඟක් තියෙනවා. ගඟේ වතුර ගලන්නෙ 10kmph වේගයෙන්. දැන් ඔයා මේ ගඟ ගලන දිශාවටම ගඟ දිගේ 5kmph වේගයෙන් බෝට්ටුව පදිනවා. ඔයාට දැනෙන්නෙ 5kmph ම තමයි. ඒත් ගොඩබිම ඉන්න මට පේන්නෙ ගඟේ වේගයත් එකතු වෙලා ඔයා 10kmph + 5kmph = 15kmph වේගයෙන් යනවා වගේ. එතකොට මම අර ඔයාට වතුරට සාපේක්ෂව යන්න පුළුවන් උපරිම වේගය 5kmph කියල හදාගත්ත න්‍යාය වරදිනවද? නැහැනෙ. මොකද මට 15kmph කියල පෙණුනෙ මම ගොඩබිම හිටපු නිසානෙ. මමත් ගඟේම හිටිය නම් මටත් පේන්නෙ ඔයා 5kmph යනවම තමයි.

ඔය සංසිද්ධියම තමයි විශ්වයෙත් වෙන්නෙ. විශ්වය ප්‍රසාරණය වෙනවා කියල වෙන්නෙ ඔය අවකාශ කාල තලය ප්‍රසාරණය වෙන එක. එතකොට ඒ අවකාශ කාල තලය මත තියෙන වස්තූන් ටිකත් ඉබේම ඈතට විසිවෙනවා. මෙහෙම හිතන්නකො. බැලුමක් තියෙනවා. ඔයා ඕකෙ එකිනෙකට 2cm දුරින් තිත් දෙකක් සලකුණු කරනවා. දැන් බැලුම පුම්බනවා. දැන් බැලුම ප්‍රසාරණය වෙන නිසා අනිවාර්යයෙන්ම අර තිත් 2 දුරස් වෙලා. අපි හොඳටම දන්නවා තිත් දෙක කොහෙවත් ගියෙ නෑ, බැලුමෙ පෘෂ්ඨය තමයි ප්‍රසාරණය වුණේ කියන එක. ඕකම තමයි කාල අවකාශ තලය ප්‍රසාරණය වෙද්දි ආකාශ වස්තූන්ට වෙන්නෙත්.

වැඩේ කියන්නෙ මේ ප්‍රසාරණය ආලෝකයේ වේගයට වඩා ඉතාමත්ම විශාල වේගයකින් සිද්දවීමයි. ඒක නිසයි අපිට ඈත වස්තූන් "අපිට සාපේක්ෂව" ආලෝකයේ වේගයට වඩා වේගයෙන් ඈත් වෙන බවක් පෙනෙන්නෙ.


Warp Drive

කලින් කිව්වෙ ස්වභාවික සංසිද්ධියක්නෙ. ඉතින් ඕක අපිට අභ්‍යාවකාශ යානයකට පාවිච්චි කරන්න බැරිද? මේක තවමත් සෛද්ධාන්තික මට්ටමේ තියෙන කතාවක් (Invented by Migel Alcubierre).

ඔයා මෙට්ටයක් මත බෝලයක් තියලා බෝලෙට ඉස්සරහින් මෙට්ටය පහලට ඔබනවා. එතකොට බෝලය ඒ පැත්තට තල්ලු වෙලා එනවනෙ. දැන් ඔයාට ඒ විදියටම අත මෙට්ටය තද කරගෙන එහාට මෙහාට බෝලය ගෙනියන්න පුළුවන්. දැන් බෝලයට එන්ජින් එකක් වත් මෝටරයක් වත් කිසිම දෙයක් නැහැ. ඒක ගමන් කරන්නෙ මෙට්ටය (තලය) පහළට එබෙන නිසා. ඕන නම් බෝලයට ඉස්සරහින් මෙට්ටය පහළට ඔබන ගමන් බෝලයට පිටුපසින් මෙට්ටය පොඩ්ඩක් ඉස්සුවා නම් මීටත් වඩා වේගයෙන් බෝලය ගමන් කරයි.

ඔය තියරියම අපිට යානයකට යොදාගන්නත් පුළුවන්. යානය ඉදිරියෙන් අවකාශ කාල තලය හකුළුවන ගමන් යානය පිටුපසින් අවකාශ තලය ප්‍රසාරණය කරන්නයි තියෙන්නෙ. ඕකට කියන්නෙ warp bubble එකක් කියලා. ඒ bubble එක ඇතුලෙ තමයි යානය තියෙන්නෙ. එතකොට හරියට වතුරෙ පාවෙන බෝතලයක් වගේ. බෝතලය මහන්සි වෙන්නෙ නෑ. වතුර එයාව අරන් යනවා. ඒ වගේ මුළු කාලය පුරාවටම යානය warp bubble එක ඇතුලට වෙලා bubble එකට සාපේක්ෂව නිශ්චලව ඉන්නවා. Bubble එක තමයි ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවා ගමන් කරන්නෙ. හරියට අපි බස් එක ඇතුලෙ නිශ්චලව වාඩිවෙලා ඉන්නවා, බස් එක තමයි යන්නෙ වගේ.



හැබැයි ඉතින් ඕක ප්‍රායෝගික නෑ. හිතන්නකො ඔයාගෙ කාර් එකේ එන්ජිම නැවතිලා. දැන් මේක තල්ලු කරන්න ඕන. හැබැයි ඔයා කාර් එක ඇතුලෙම ඉඳගෙන ස්ටියරිං වීල් එක තල්ලු කරා කියල වැඩක් නෑනෙ. මොකද ඔයයි කාර් එකයි කියන්නෙ තනි ඒකකයක් නිසා වාහනය ඉස්සරහට යන්න කිසිම බාහිර බලයක් නෑ. කරන්න ඕනෙ ඔයා වාහනයෙන් බැහැලා තල්ලු කරන එක. එතකොට වාහනයට සාපේක්ෂව ඔයා යොදන්නෙ බාහිර බලයක්. එතකොට වාහනය චලනය වෙනවා.

යානයෙන්ම Warp bubble එකක් නැත්තං warp field එකක් හදන එකත් හරියට කාර් එක ඇතුලෙ ඉඳගෙන කාර් එක තල්ලු කරන්න හදනව වගේ වැඩක්. එහෙම නම් කරන්න ඕනෙ මුලින් වෙනත් යානයකින් යන්න පුළුවන් උපරිම වේගයෙන් ගිහින් Warp Highway එකක් හදන එක. එතකොට අපේ දෙවෙනි යානයට පුළුවන් ඔය warp highway එක පාවිච්චි කරල අධික වේගයෙන් යන්න.


හැබැයි ඔය ගමනෙත් ප්‍රශ්න නැතුවම නෙමෙයි. සාපේක්ෂතාවාදය 1 ලිපියෙ කිව්ව වගේ ඕක බොහොම භයානක ගමනක්. මොකද වස්තුවක් ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවද්දි කාලය සෘණ හෝ අතාත්වික වෙන්න පුළුවන්. අතාත්වික වුණොත් ඒ කාලය තවදුරටත් අපිට ගෝචර නැහැ. එතකොට යානයේ ගිය අයට මොකද වෙන්නෙ???

ඊළඟට කාලය සෘණ වුණොත් යානය අතීතයට ගමන් කරනවා. හිතන්නකො 2018 යානය නිෂ්පාදනය කරලා පෘථිවිය වටේට නිර්මාණය කරපු warp highway එකක් දිගේ ආලෝකයට වඩා වේගයෙන් ගමන් කරල අතීතයට ගිහින් 2017දි ආපහු පෘථිවියට එනවා. ඒ කියන්නෙ 2018 නිර්මාණය කරපු යානය දැන් 2017දි පෘථිවියේ තියෙනවා. එතකොට 2018දි නිර්මාණය කරේ මොකක්ද? ඕක time paradox එකක්
Paradox කියන්නෙ කොහොම බැලුවත් උත්තර නැති ප්‍රශ්න වලට. උදාහරණයක් හැටියට හිතන්නෙකො ඔයා අතීතයට ගිහින් ඔයාගෙ තාත්තව මරණවා. දැන් එහෙම නම් ඔයා ඉපදෙන්න විදියක් නෑ. එහෙම නම් කවුද අතීතයට ගිහින් තාත්තව මැරුවෙ? තාත්තා මැරුණා නම් කොහොමද ඔයා ඉපදුණේ? ඔය වගේ විසඳුමක් නැති loop එකක් වගේ ප්‍රශ්න වලට තමයි paradox කියන්නෙ.



ඉතින් දැන් අපේ යානයටත් ඔය වගේ paradox ගොඩක් ඇතිවෙනවා. අපි යානය වගේම warp highway එකත් හැදුවෙ 2018දිනෙ. එහෙම නම් එයාල අතීතයට යද්දි warp highway එක අතුරුදන් වෙන්නත් ඕන. එතකොට යානයට මොකද වෙන්නෙ? අතීතයට යන කෙනෙක් එහිදී කරන සුළු වෙනසකින් පවා කාල රාමුවේ බෙදීම් අනන්ත ප්‍රමාණයක් ඇතිවෙන්න පුළුවන්. මේ හේතුව නිසාම ක්ෂණයකින් මුළු විශ්වයම අතුරුදන් වෙන්න පවා පුළුවන්. හිතාගන්න පුළුවන්නෙ මේකෙ භයානකකම?


Tachyon

මේක තාම හොයාගෙන නැති කල්පිත අංශුවක්. 154 බස් එකට වගේම මේකටත් පුළුවන් ආලෝකයේ වේගයට වඩා වැඩි වේගයකින් ගමන් කරන්න. මෙයාට නිශ්චලතාවයේදි ස්කන්ධයක් තියෙනවා. මුල් ලිපි ටික කියෙව්ව නම් ඔයාට ප්‍රශ්නයක් ඇතිවෙන්න ඕන ස්කන්ධයක් තියෙනව නම් කොහොමද ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවන්නෙ කියලා? උත්තරේ තමයි මෙයාට තියෙන්නෙ අතාත්වික ස්කන්ධයක්!
අතාත්වික (Imaginary)ඒකෙ තේරුම තමයි සෘණ සංඛ්‍යාවක වර්ගමූලය කියන එක.+4 වර්ගමූලය +2 හෝ -2 බව අපි දන්නවනෙ (+2 x +2 = -2 x -2= +4)හැබැයි සෘණ සංඛ්‍යාවක වර්ගමූලය මෙන්න මේකයි කියල සංඛ්‍යා රේඛාවක පෙන්නන්න අපිට බැහැ.

Tachyon වලට අතාත්වික නිසල ස්කන්ධයක් (rest mass) එකක් තිබුණට එයා ආලෝකයේ වේගය ඉක්මවුවට පස්සෙ නම් එයාට තියෙන්නෙ තාත්වික (Real) ස්කන්ධයක්. ඒක වෙන හැටි ඔන්න ගණනය කරලම පෙන්නුවා.


හැබැයි ඉතින් tachyon හොයාගත්තත් අපිට tachyon වල ගමන බලාගන්න නම් බැරිවෙයි. මොකද අපි tachyon අපි වෙතට එනව දකිද්දිත් එයා අපිව පහුකරගෙන ගිහින් ඉවරයිනෙ. ඒ නිසා tachyon අංශුව අපි වෙතට එන දර්ශනයයි අපෙන් ඉවතට යන දර්ශනයයි එක පාර පෙනෙන්න ගනියි.



අනාගතයෙදි සන්නිවේදනය සඳහා භාවිතා වන quantum communication වලට භාවිතා වන entanglement pairs වල සන්නිවේදනය සිද්ධවෙන්නෙත් ආලෝකයේ වේගයට වඩා වේගයෙන්. කොච්චර වේගවත්ද කියනව නම් මේකට කාලය ගතවෙන්නෙ නෑ. විශ්වයේ එහා කොණේ ඉඳල මෙහා කොණට පණිවිඩයක් එවන්නත් කාලය ගත වෙන්නෙම නෑ. ගතවන කාලය තත්පර 0යි.

0.00000...00001 නෙමෙයි හරියටම 0යි. මේක දැනටමත් කැනේරි දූපත් 2ක් අතරෙ සාර්ථකව අත්හදා බලපු පරීක්ෂණයක්. Entanglements කියන්නෙ තනිකරම quantum physics පාඩමක් නිසා ඒක ගැන මෙතන කියල පාඩම අච්චාරුවක් කරන්න බලාපොරොත්තුවක් නෑ. ඒ නිසා කැමති අය අන්තර්ජාලයෙන් ඒ ගැන හොයාගෙන කියවන්නකො.


ලිපි කිහිපයක් පුරාවටම මේ එකතු කරගත්ත මූලික දැනුමත් එක්ක ඔයාලට පොත්පත් සහ අන්තර්ජාලය පාවිච්චි කරල සංකීර්ණව මේ විෂය ඉගෙනගන්න පුළුවන් වෙයි. කතා කරන භාෂාවෙන්ම පුළුවන් තරම් සරලව මේ දේවල් කියල දුන්නෙ ඒ මූලික අඩිතාලම දාන්න ඕන නිසයි. ඉතින් සාපේක්ෂතාවාදය ගැන ලිපි පෙළ මෙතනින් අවසානයි. කම්මැලි නැතුව කියවපු හැමෝටම ස්තූතියි!

-Rehan Mendis

(http://diaryofrehan.blogspot.com)


Comments

  1. UnknownJanuary 30, 2018 at 12:46 AM

    Thanks bro for the gr8 Simple explanations ❤✌

    ReplyDelete
    Replies
    1. Rehan MendisJanuary 31, 2018 at 9:24 PM

      Thank you very much for your compliments bro! 😎

      Delete
  2. UnknownJanuary 30, 2018 at 2:29 AM

    Thanks bro for the gr8 Simple explanations ❤✌

    ReplyDelete
  3. ධර්ම ශ්‍රීMay 28, 2018 at 9:51 PM

    Thanks. Great work.

    ReplyDelete
  4. UnknownOctober 3, 2018 at 6:25 AM

    අතීතයට ගමන් කිරීමේ සංසිද්ධිය තව පැහැදිලි කලොත් හොඳයි

    ReplyDelete
    Replies
    1. kavindu yeshanMarch 15, 2019 at 8:13 AM

      කාල තරණය(time travel ) ගැන කතා කරද්දී විශේෂයෙන්ම වර්තමානයේ ඉදලා අතීතයට කාලය හරහා යාම පිලිබදව(backward time travel) ටිකක් අමුතු විදිහේ ගැටලු වගයක් ඇති වෙනවා.ඒ කියන්නේ යම් දෙයක්/පලයක් ඇති වෙන්නේ හේතුවක් නිසානේ.ඉතින් අන්න ඒ පලය කාලය හරහා අතීයට ගිහින් තම ඇති වීමට බලපාපු හේතුවලට බලපෑම් ඇති කරොත් කාලය තුල යම් ගැටලුකාරී තත්වයක් ඇතිවෙනවා.අන්න ඒ ගැටලු වලට paradox කියලා කියනවා.මේ paradox අතරින් ටිකක් වැඞියෙන් කතා වෙන paradox එකක් තමා Grandfather Paradox කියන්නේ.මේකෙන් කියවෙන දේ සරලව කීවොත් ඔයා කාලය හරහා අතීතෙට ගිහින් ඔයාගේ සීයාව පොඞි කාලෙදීම මරණවා!!. එතකොට සීයාට ආච්චිව හමුවෙන්නෙත් නෑ ඒ හින්දා ඔයාගේ තාත්තා මේ ලෝකෙට ඉපදෙන්නෙත් නෑ.ඒ කියන්නේ ඔයා ඉපද්දෙන්නෙත් නෑ.එහෙනම් ඔයා කොහොමද.(/කවුද) අතීතයට ගිහින් සීයාව මැරුවේ....තවත් මේ වගේ paradox කිහිපයක්ම තියනවා කාලතරනය සම්.බන්ධව..
      -©Kavindu Yeshan-

      Delete
  5. Chathura Pamod GamageNovember 13, 2018 at 2:43 PM

    Thanks for your effort!

    ReplyDelete
  6. RathnayakeDecember 4, 2018 at 7:49 AM

    This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  7. UnknownDecember 24, 2018 at 9:34 AM

    6ma eka husmata kiyewwa....supiri wedak...👍👍👍

    ReplyDelete
  8. botJuly 3, 2019 at 3:48 AM

    Hodai thawa danna

    ReplyDelete
  9. UnknownAugust 14, 2019 at 12:12 AM

    Supiri wadak!
    Agaya karannama watinawa meka.

    ReplyDelete
  10. UnknownOctober 6, 2019 at 2:42 AM

    Patta
    😁

    ReplyDelete
  11. UnknownNovember 5, 2019 at 10:31 AM

    Kiyanna wachana na. Niyamai🔥

    ReplyDelete
  12. Ravindu Hasantha November 12, 2019 at 9:59 PM

    සුපිරි . හැමෝටම තේරුම් ගන්න පුලුවන්

    ReplyDelete
  13. Vihanga VithanawasamApril 29, 2020 at 11:54 PM

    පට්ට මචන්. මේක මේ විදිහට පැහැදිලි කරන්න ගත්ත උත්සාහය අගය කරනවා. Best of luck.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular posts from this blog

Submarine Cables - මුහුද දිගේ අන්තර්ජාලය එන හැටි

Image
ලංකාවට ඉන්ටර්නෙට් එන්නෙ කොහොමද කියල දන්නවද? චන්ද්‍රිකා වලින් නම් නෙමෙයි. මුහුදු පතුල දිගේ ඇදපු කේබල් කිහිපයක් මගින් තමයි දූපතක් වෙච්ච ලංකාව ලෝකෙත් එක්ක සම්බන්ධ වෙන්නෙ. මේවට කියන්නෙ Submarine cables (සබ්මැරින් කේබල්) කියලා. මේ කියන්න යන්නෙ ඒ ගැන.. SEA-ME-WE කේබල් පද්ධතිය.. ලංකාවට එන submarine කේබල් අතරින් ප්‍රධානම කේබල් පද්ධතිය තමයි SEA-ME-WE (සීමීවී) කියන්නෙ. SEA-ME-WE කියන අකුරු ටිකෙන් කියවෙන්නෙ South East Asia - Middle East - West Europe කියන එක. මේ කේබල් පද්ධතිය ප්‍රංශයේ ඉඳලා සිංගප්පූරුව දක්වාම දිවෙනවා. ඔය අතරෙ තියෙන හැම රටකම වගේ නියෝජිත ආයතනයක් (ලංකාවෙ නම් SLT) මේ කේබල් වෙනුවෙන් මුදල් ආයෝජනය කරනවා. මේ කරපු ආයෝජනයේ ප්‍රමාණයට අනුව තමයි කේබල් පද්ධතියෙන් තමන්ට ලැබෙන ධාරිතාවය තීරණය වෙන්නෙ.. දැනට SEA-ME-WE 1 සිට 5 දක්වා කේබල් පද්ධති මුහුදෙ තියෙනවා. Copper Cables - තඹ රැහැන්.. ගොඩක් ඉස්සර මේ සබ්මැරින් කේබල් හදල තිබුණෙ තඹ වලින්. විෂ්කම්භය අඩියකට ටිකක් අඩුයි. ලංකාවට මුලින්ම ආවෙ SEA-ME-WE 1 කියන කේබල් එක. තනිකර තඹ. මේක සම්බන්ධ වුණේ කොළඹ ගෝල්ෆේස් පිට
Read more

හීන ලෝකය

Image
මෙහෙම අත්දැකීමක් ඔයාටත් තියෙනවද? ඔන්න එක පාරටම නින්දෙන් අවදිවෙනවා. හැබැයි අතපය තියා ඇඟිල්ලක් වත් හොලවන්න වත් බෑ. ඔයාගෙ ශරීරය ඔයාට පාලනය කරගන්න බෑ. මනස ශරීරයෙන් තනිකරම වෙන්වෙලා එළියට ඇවිත් වගේ . එක පාරක් හරි එහෙම වෙලා තියෙනව නම් දිගටම කියවන්න. ඔන්න අද අපි කතා කරන්න යන්නෙ අපි හැමෝම අත්දැකල තියෙන අපූරු  මාතෘකාවක් ගැන.. ඒ තමයි හීන .. හැබැයි අර TV එකේ එක එක්කෙනා කියවන ජාතියෙ බහුබූත හීන පලාඵල  ගැන නම් නෙමෙයි. අපි මේ කතා කරන්නෙ හීන සම්බන්ධ විද්‍යාත්මක කරුණු ගැන. පොඩ්ඩක් ඉන්න.. හීන ගැන කතා කරන්නෙ කොහොමද නින්ද අමතක කරලා? ඒක නිසා මුලින්ම අපි නින්ද ගැන ටිකක් වැඩිපුර හොයල බලමු. නින්දෙන් අපිට ලැබෙන එක වාසියක් තමයි අපේ දරාගැනීමේ ශක්තිය වැඩිවෙන එක. අධ්‍යයන වලින් හෙළිවෙලා තියෙන හැටියට කාලයක් පුරාවට පුද්ගලයෙකුගෙ නින්ද 50%කින් කපාහැරියම ඔහුට දරාගත හැකි උපරිම වේදනාවත් සීඝ්‍රයෙන් අඩුවෙනවලු. හැබැයි ඒකට නිශ්චිත හේතුවක් නම් තාමත් විද්‍යාඥයො හොයාගෙන නැහැ. නින්ද කොච්චර අත්‍යවශ්‍යද කියනව නම් පුද්ගලයෙක් වැඩිම කාලයක් එක දිගට නිදි රහිතව හිටපු කාලයට හිමි ලෝක වාර්තාව දින 11ක් පමණයි. ඒ 1964දි කැලිෆෝනිය
Read more

සාපේක්ෂතාවාදය 1 | ස්කන්ධය හා වේගය

Image
සාපේක්ෂතාවාදය .. නම අහපු ගමන්ම ගොඩක් බරපතල මාතෘකාවක් වගේ. ඇත්තටම ඒක එහෙම එකක් තමයි. මොකද සාපේක්ෂතාවාදය සම්පූර්ණයෙන් තේරුම්ගත්ත මිනිස්සු ලෝකෙටම ඉන්නෙ හරි ටිකයි. ඒක ඒ තරම් සංකීර්ණයි. සාපේක්ෂතාවාදය ගැන අන්තර්ජාලයේ හා පොත්පත් වල බොහෝ කරුණු තියෙනවා. ඒත් ගොඩක් අයට ඒවා ග්‍රීක් වගේ. මෙලෝ හසරක් තේරෙන්නෙ නෑ. හේතුව තමයි සාපේක්ෂතාවාදය ගැන මූලික දැනුම නැතිකම. මේ ලිපි පෙලින් මම බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ ඔබට ඒ මූලික දැනුම ලබාදෙන්නයි. සාපේක්ෂතාවාදයේ කියවෙන මූලිකම කරුණක් තමයි "විශ්වයේ නියත එකම දේ රික්තයේදී ආලෝකයේ වේගය පමණයි, අනෙක් සියළු දේ තවත් දෙයකට සාපේක්ෂව ත්වරණය වෙනවා" කියන එක. අද අපි කතා කරන්න යන්නෙ සාපේක්ෂතාවාදයේ තියෙන සරල සහ මූලික කරුණු කිහිපයක් ගැන. ඇත්තටම මූලික කරුණු ටික කතා කරන්නත් මට ලිපි කිහිපයක් ලියන්න වෙනවා. ඒ තරම් මාතෘකාව දරුණුයි. දරුණු වුණාට මේක ටිකක් ඔළුවට වැදුණම ඇබ්බැහි වෙන ජාතියෙ හරිම interesting subject එකක්. ඒක නිසා බය නැතුව දිගටම කියවන්න. මේක කියවගෙන යද්දි ඔයාට හිතෙයි අපි මෙච්චර කාලයක් නිව්ටන්ගෙ භෞතික විද්‍යාව කියල ඉගෙනගත්තෙ ලොකු බොරුවක්ද කියලා. කතාව මේකයි..
Read more

මනසින් වැඩ ගැනීම

Image
අපිට හිතාගන්න වත් බැරි තරම් දියුණු යන්ත්‍රයක් තමයි අපේ මනස. එහෙමත් නැත්තං මොළය. අද මම කියල දෙන්න යන්නෙ ඒ සුපිරි මනසින් වැඩ ගන්න හැටි. මේක කරන්න පුළුවන් හොඳට සිත දියුණු කරපු අයට විතරද? නෑ මේක අපි හැමෝටම කරන්න පුළුවන්. පොඩි පුහුණුවක් විතරයි අවශ්‍ය. මේකෙන් අරුම පුදුම සිතූපැතූ සම්පත් ලබාගන්න පුළුවන්. මේ කියල දෙන්න යන්නෙ ඒ වැඩේ කරන හැටි.. මේ මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වය ගැන කියන තුන්වෙනි ලිපිය. හොල්මන් පෙනෙන හැටි ගැන ලියපු පළමු ලිපිය  මෙතනින්  හා DeJa-Vu ගැන ලියපු දෙවන ලිපිය මෙතනින් කැමති අය කියවන්න. මාස කිහිපයකට පස්සෙ බ්ලොග් එක ලියන නිසා මේ පාර ටිකක් දිග ලිපියක් තමයි ලියන්න හදන්නෙ. හැබැයි අර මුලදි කියපු සිතූපැතූ සම්පත් ලබාගන්න හැටි දැනගන්න නම් කම්මැලි නැතුව අන්තිම වෙනකන් කියවන්න වෙයි. හරි අපි කෙලින්ම කතාවට එමුකො. අපේ මොළය කියන්නෙ හරිම අපූරු උපකරණයක්. මොළය නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නෙ නියුරෝන බිලියන 100ක් විතර එකතු වෙලා. අපේ මුළු මන්දාකිණියෙම තියෙන තරු ප්‍රමාණයත් බිලියන 100ක් විතර. ඉතින් හිතාගන්නකො කොච්චර ගොඩක් තියෙනවද කියලා. හැබැයි ඉතින් මේ ඔක්කොම එක පාර වැඩ කරන්නෙ නම් නෑ. මොකද මේ ඔක
Read more

නිකොලා ටෙස්ලා

Image
ඔබ තෝමස් අල්වා එඩිසන් යනු ශ්‍රේෂ්ඨ විද්‍යාඥයෙකු බව පිළිගන්නවාද? ඔබ නිකොලා ටෙස්ලා නැමැත්තෙකු ගැන අසා තිබෙනවාද? පළමු ප්‍රශ්නයට පිළිතුර 'ඔව්' සහ දෙවැන්නට 'නැත' නම් මේ ලිපිය ඔබ සඳහායි. නිකොලා ටෙස්ලා උපත ලැබුවේ ක්‍රොයේෂියාවේ සර්බියානු පවුලකයි. ඒ 1856 ජූනි 10 වනදා අකුණු ගසන මධ්‍යම රාත්‍රියේයි. ඒ නිසාම ඔහුව විදුලියෙන් උපන් දරුවා ලෙසද හැඳින්වුනා. ඔහුගේ පියා ඕතොඩොක්ස් පූජකයෙකු වූ බැවින් ඔහුට තම පුතාවද පූජකයෙකු කිරීමට අවශ්‍ය වුණා. නමුත් තම මව නිවසේ වැඩ පහසු කරගැනීමට නිර්මාණය කළ විවිධ උපකරණ හා ක්‍රම දුටු කුඩා ටෙස්ලාට අවශ්‍ය වුණේ තාක්ෂණය ඉගෙනගැනීමටයි. දිනක් ඔහුගේ සුරතල් බළලාගේ ලෝම වලින් හටගත් කුඩා ස්ථිති විද්‍යුත් ධාරාවක් වැදුණු ටෙස්ලා තමන් විදුලිය ගැන ඉගෙනගත යුතු බව තීරණය කළා. කළක් තම උපන්බිමේ දුම්රිය සමාගමක ට්‍රොලි සම්බන්ධව සේවය කළ ටෙස්ලා තම ජීවිතයේ ගත් සාධනීයම තීරණයක් ගන්නවා. ඒ ඇමරිකාවට සංක්‍රමණය වීමටයි. ඔහු ඇමරිකාවට එන්නේ ඇඳුම් කිහිපයක්, මග වියදමට මුදල් ස්වල්පයක් සහ තමාව හඳුන්වාදීමේ ලිපියක් පමණක් සහිතවයි. ඔහු සේවයට යන්නේ ඒ මහා "ශ්‍රේෂ්ඨ ව
Read more

මෙසපොටේමියානු ශිෂ්ටාචාරය

Image
මේක සුරංගනා කතාවක් වගේ නම් තමයි. හැබැයි ටිකක් scientific සුරංගනා කතාවක්. විශ්වාස කරන්න නෙමෙයි දැනගැනීම පිණිසයි කියන්නෙ. ::. මේ මෙසපොටේමියානු ශිෂ්ටාචාරයේ ඉතිහාස කතාව .:: පෘථිවියේ පළවෙනිම ශිෂ්ටාචාරය තමයි මෙසපොටේමියානු ශිෂ්ටාචාරය (Mesopotamian Civilization) කියන්නෙ. එයාල හිටියෙ වත්මන් ඉරාකය ආශ්‍රිත භූමියේ යුප්‍රටීස් හා ටයිග්‍රිස් කියන ගංගා දෙක අතර. ලෝකෙ පළවෙනි ශිෂ්ටාචාරයෙ අය කොයි වගේ වෙන්න ඇතිද? අමාරුවෙන් ගල් දෙකක් අතුල්ලල ගින්දර අරන් සතෙක් පුච්චගෙන කාපු ප්‍රාථමික මිනිසුන් වෙන්න ඇති. නෑ!! තහවුරු කරන ලද පුරාවිද්‍යාත්මක සාධක වලට අනුව මෙයාල විගණනය (auditing) පවා කරා. සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ සිතියම් ඇන්දා. තව මේ වගේ හිතාගන්න බැරි වැඩ ගොඩක් කරපු අරුම පුදුම මිනිසුන්ගෙන් පිරි ශිෂ්ටාචාරයක්. ඔන්න ඔතනදි තමයි ප්‍රශ්නයක් මතුවෙන්නෙ. සියවස් 50කටත් කලින් මෙයාල ඇඳපු මේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩල සිතියමේ අපි බොහොම මෑතකදි හොයාගත්ත ප්ලූටෝ ඉන්නවා! ඒ විතරක් නම් කමක් නෑ තවත් මොකෙක්ද ග්‍රහයෙක් ඉන්නවා . ග්‍රහයෙක් කිව්වට ඒක infrared range එකේ තියෙන (පියවි ඇසට පෙනෙන සංඛ්‍යාත පරාසයෙන්
Read more

හෙම්බිරිස්සාව සහ ඇමොක්සිලින්

Image
වැස්සට තෙමුණම හෙම්බිරිස්සාව හැදෙනවද? හෙම්බිරිස්සාව හැදුනම ඇමොක්සිලින් අරගෙන තියෙනවද? එහෙනම් අනිවාර්යයෙන්ම ඔක්කොම කියවන්න.. හෙම්බිරිස්සාවක් හැදිල නැති කෙනෙක් නෑනෙ. හැමෝටම හැදිල තියෙනවා. හෙම්බිරිස්සාව හැදෙන්න හේතුව වයිරසයක්. වයිරසයක් කිව්වට එක වයිරසයක් නෙමෙයි. වයිරස් වර්ග කිහිපයක්ම තියෙනවා. human rhinoviruses (HRV) coronaviruses parainfluenza viruses adenoviruses මේ අතරින් සෙම්ප්‍රතිශ්‍යා  බහුතරයකට විතර වගකියන වයිරස් වර්ගය තමයි Rhinovirus කියන්නෙ. HRV කාණ්ඩයට අයත් සෙම්ප්‍රතිශ්‍යා වර්ග 100ක් විතර තියෙනවා. සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව බෝවෙන ප්‍රධාන මාධ්‍ය තමයි ආසාදිත කෙනෙකුගෙ කිවිසුම්, ඛේටය වගේ දේවල්. මුඛ ආවරණ පැළඳීම මගින් මේ තත්වය අවම කරගත හැකි වුණත් ඒක. හැම තැනටම ප්‍රායෝගික නෑනෙ. ඉතින් කරන්න තියෙන හොඳම දේ තමයි පොදු ස්ථායකට ගිහින් ආපු විගසම හොඳට මුහුණ සහ අතපය සබන් ගාලා හෝදගන්න එක. __________________________________________ වැස්සට තෙමුණම හැදෙන හෙම්බිරිස්සාව කලින් කිව්වනෙ හෙම්බිරිස්සාව හැදෙන්නෙ වයිරස් වලින් කියලා. හැබැයි අපි හැමෝම අත්දැකල තියෙන දෙයක් ත
Read more

සාපේක්ෂතාවාදය 2 | කාල තරණය

Image
අපි කලින් ලිපියෙන් කතා කරේ සාපේක්ෂතාවාදයෙදි වේගයත් එක්ක ස්කන්ධය වෙනස් වෙන හැටිනෙ. දැන් කතා කරන්න යන්නෙ වේගයත් එක්ක කාලය වෙනස් වෙන හැටි. කලින් ලිපිය කියවපු නැති අයට කතාව හරියටම පැහැදිලි කරගන්න මේ ලින්ක් එකට ගිහින් ඒ ලිපිය කියවලම එන්න කියලා මතක් කරන්න කැමතියි. https://diaryofrehan.blogspot.com/2018/01/1.html වේගයත් එක්ක කාලය වෙනස් වෙනවා? ඔව් ඇත්තටම වෙනස් වෙනවා. ඒකට කියන්නෙ Relative Velocity Time Dilation කියලා.. ඒ කියන්නෙ නිශ්චලව ඉන්න කෙනෙකුට තත්පරයක් ගතවෙන්න ‍යන්නෙ තත්පරයයි වුණාට අධික වේගයෙන් ගමන් කරන කෙනෙක්ට තත්පරයක් ගතවෙන්න තත්පර කිහිපයක්, විනාඩි, පැය, සමහරවිට අවුරුදු කිහිපයක් ගතවෙන්න පුළුවන්. තේරුණේ නැහැ නේද? මෙහම හිතන්නකො. ඔයාගෙ වයස 20යි . ඔයාට නිවුන් සහෝදරයෙක් ඉන්නවා. එයාටත් 20යි . ඔයාල දෙන්නම එකම වෙලාව තියෙන අත් ඔරලෝසු 2ක් දාගන්නවා. ඊට පස්සෙ ඔයාගෙ සහෝදරයා යානයක නැගල ආලෝකයේ වේගයට ඉතා ආසන්න වේගයකින් පෘථිවිය වටේ කැරකිලා ආපහු පෘථිවියට එනවා. ඒ වෙනකන් ඔයා පෘථිවියේ බලන් ඉන්නවා. අපි හිතමු ඔයා එහෙම අවුරුදු 10ක් බලන් හිටියා කියල. එහෙනම් දැන් දෙන්නගෙම වයස අ
Read more

සාපේක්ෂතාවාදය 3 | ගුරුත්වය

Image
අද ලෑස්ති වෙන්නෙ විශ්වයට එබිල බලන්නයි. අපි කලින් කතා කරානෙ වේගයයි ස්කන්ධයයි අතර සම්බන්ධය වගේම වේගයයි කාලයයි අතර සම්බන්ධයත්. ඔන්න දැන් ඉඳල තමයි කතාවෙ ටිකක් ගැඹුරට යන්න හදන්නෙ. අපි ක්වොන්ටම් භෞතික විද්‍යාව පාවිච්චි කරන්නෙ උප පරමාණුක අංශු වලටත් වඩා කුඩා දේවල් ගැන හදාරන්න. එතකොට සාපේක්ෂතාවාදය පාවිච්චි කරන්නෙ සාමාන්‍යයෙන් තරු, ග්‍රහලෝක, මන්දාකිණි (galaxies) වගේ අති දැවැන්ත ස්කන්ධයන්ගෙන් යුත් වස්තූන් ගැන කරන අධ්‍යයනයන්ට. අයින්ස්ටයින් මහතාට භෞතික විද්‍යාව පිළිබඳ නොබෙල් ත්‍යාගය ලැබුණෙ සාපේක්ෂතාවාදය වෙනුවෙන් නම් නෙමෙයි. ඒත් අපිට පෘථිවියෙන් එළියට යන්න නම් මේක අත්‍යවශ්‍යම විෂයක්. අහස දිහා ඔහේ බලාගෙන හිටියට ඒ අහසෙ වෙන හරිම පුදුම හිතාගන්න බැරි තරම් අපූරු දේවල් ගැන දැනගන්න නම් ඔයාට මේ විෂය දැනුම අත්‍යවශ්‍යයි. ඉතින් දැන් අපි ටික ටික විශ්වයට යන්නයි ලෑස්තිය. AL වලට භෞතික විද්‍යාව ඉගෙනගත්ත කෙනෙක් නම් ඔයා දන්නවා නිව්ටන්ගෙ ගුරුත්වාකර්ෂණ සමීකරණය. ඒකෙන් කියවුනේ ස්කන්ධයන් 2ක් අතර ඇතිවන ගුරුත්වාකර්ෂණ " බලය " එම ස්කන්ධයන් දෙකේ ගුණිතයට අනුලෝමවත් ස්කන්ධ 2 අතර දුරේ වර්ගයට ප්‍රතිලෝමවත් සමානුපාතික
Read more